fresh-education
Είναι οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης “Επιθεωρητές”;
«Δεν υπάρχει άλλη πραγματικότητα από την πράξη»
Ζαν-Πωλ Σαρτρ
Γάλλος φιλόσοφος (1905-1980)
Υπό του Σ.Ε. ΠΕ70, Σκρέτα Δημητρίου
Ο θεσμός του επιθεωρητή αποτέλεσε έναν από τους μακροβιότερους θεσμούς στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης, αφού τυπικά και νομοθετικά διήρκεσε περίπου ενάμιση αιώνα. Η οργάνωση και η διοίκηση της εκπαίδευσης του ελεύθερου ελληνικού κράτους θεωρήθηκε πρωταρχικής σημασίας καθήκον από τον Καποδίστρια, όταν ανέλαβε την ευθύνη της διακυβέρνησης του. Η θεσμοθέτηση του επιθεωρητή στην εκπαίδευση, στα μέσα της δεκαετίας του 1830, αποτέλεσε βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση με βάση τις συνθήκες στα πεδία της πολιτικής, της κοινωνίας και της εκπαίδευσης.
Στις υποχρεώσεις των επιθεωρητών, σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο ΒΤΜΘ’/1895 ανήκε η σύνταξη ημερολογίου υπηρεσιακής ικανότητας των δασκάλων μετά το πέρας της επιθεώρησής τους. Το ημερολόγιο υποβαλλόταν από τον επιθεωρητή στο Εποπτικό Συμβούλιο και περιείχε λεπτομερή έκθεση των παρατηρήσεών του για κάθε σχολείο, για τη διδασκαλία των μαθητών, την ύλη, τις μεθόδους, την ακρίβεια εφαρμογής του προγράμματος και των κανονισμών του Υπουργείου Παιδείας, για την πρόοδο των μαθητών και για κάθε τι σχετικό με τη λειτουργία του σχολείου.
Βαθμιαία οι εκθέσεις υπηρεσιακής ικανότητας εξελίχθηκαν σε επίμαχο θέμα, το οποίο συχνά έφερνε αντιμέτωπους τους δασκάλους με τους επιθεωρητές και αποτελούσε την απαρχή δυσαρεσκειών, σιωπηρών αντιδικιών και αντεγκλήσεων μεταξύ τους με ανυπολόγιστη φθορά για τους δασκάλους και την εκπαίδευση. (Χανιώτης, 1956, 2 και Γάκης, 1965, 14-15).
Αποτέλεσμα όλων αυτών των καταστάσεων ήταν να παρατηρείται στους πίνακες προαγωγής ή μετάθεσης των δασκάλων, οι δάσκαλοι μίας περιφέρειας να μην έχουν τη θέση που επιδίωκαν ή δικαιούνταν στον πίνακα, επειδή ο επιθεωρητής τους ήταν φειδωλός στη βαθμολογία, ενώ δάσκαλοι κάποιας άλλης περιφέρειας να προηγούνται λόγω της γενναιόδωρης βαθμολογίας του επιθεωρητή τους (Χανιώτης, 1956, 3).
Σύμφωνα με την ανάλυση των ιστορικών δεδομένων εκείνης της περιόδου, γίνεται σαφές πως αυτό το μοντέλο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών ήταν τεχνοκρατικό – γραφειοκρατικό και προσφερόταν για την άσκηση αυταρχικού ελέγχου της δουλειάς των εκπαιδευτικών. Πιο συγκεκριμένα, ένας επιθεωρητής κατείχε συγκεκριμένες και αυξημένες αρμοδιότητες, οι οποίες σχετίζονταν όλες με τον έλεγχο και την εποπτεία του εκπαιδευτικού, την πίεση, τον πειθαναγκασμό, την πειθαρχική εξουσία μέσω της επιβολής ποινών, αλλά και μέχρι την πειθαρχική δίωξη ενός εκπαιδευτικού (λόγω “κακής” διαγωγής) και την επιμόρφωση μέσω παροχής υποδειγματικών διδασκαλιών. Περισσότερη κριτική δέχτηκε η “έκθεση προσόντων” που συνέτασσαν οι επιθεωρητές μέχρι το 1981 και ό,τι αυτή σήμαινε για την επαγγελματική εξέλιξη του εκπαιδευτικού. Σύμφωνα με τον νόμο ΒΤΜΘ/ 1895, μία από τις υποχρεώσεις του επιθεωρητή ήταν η σύνταξη υπηρεσιακής ικανότητας των εκπαιδευτικών.
ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗ.
«Στις 5 του Απρίλη ελήφθη το συνθηματικό τηλεφώνημα από το γειτονικό δάσκαλο: “Ιέραξ είναι εδώ” δηλ. ο Επιθεωρητής είναι εδώ. Όπως συνέβαινε πάντοτε, το απόγευμα θα ήταν στο σχολείο του». Π.Δ. Παναγόπουλος, «Ο νοικοκύρης δάσκαλος», στο Επετηρίς Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, 1932, εκδ. οίκος Δημητράκου Α.Ε., Αθήναι, 1932, σ. 247-254. Ακολουθεί μια τελετουργία προετοιμασίας του σχολείου, των παιδιών και του βιβλίου ύλης, ώστε τα πάντα να δείχνουν έτοιμα προς επιθεώρηση, δίκην θεατρικής παράστασης. Επίσης, όπως αναφέρει στην εισήγησή του ο Παρασκευόπουλος: «Επιθεωρητής ωρισμένης εκπαιδευτικής περιφερείας εκαυχάτο ότι επεσκέπτετο κατ’ αιφνιδιαστικόν τρόπον τα σχολεία του και επίστευεν ότι το κατόρθωνεν. Αλλ’ οι διδάσκαλοι εν αγνοία του είχον εύρει τρόπον αντιδράσεως. Όταν ο επιθεωρητής επεθεώρει το σχολείον, ο διδάσκαλος του ειδοποίει δι’ εκτάκτου ταχυδρόμου ή διά του τηλεφώνου τους διδασκάλους πάντων των γειτονικών του χωρίων περί της εις το χωρίον του παρουσίας του επιθεωρητού με την συντομωτάτην φράσιν “Εδώ ιέραξ”». Εισήγηση Παρασκευόπουλου, στο Υπουργείον Εθν. Παιδείας, Πρακτικά Συνεδρίου Εκπαιδευτικών (Γενικών Επιθεωρητών Μέσης και Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως, Επιθεωρητών Δημ. Σχολείων και Υγειον. Επιθεωρητών Σχολείων), Εν Αθήναις, 17 – 22 Οκτωβρίου 1949, σ. 308.
Κάνοντας σύγκριση των ανωτέρω με το θεσμό του Σχολικού Συμβούλου , νυν Συμβούλου Εκπαίδευσης υπάρχει κάτι που ενισχύει την «άποψη» ότι ο Σ.Ε. είναι» Επιθεωρητής»;
Φυσικά καμία σχέση και δια του λόγου το αληθές…..ας δούμε πως διοργανώνεται , υπηρεσιακά, η συνάντηση του Σ.Ε. με τους Εκπαιδευτικούς που θέλουν να λάβουν μέρος στην ατομική τους αξιολόγηση:
«ΠΡΑΚΤΙΚΟ (κατ’ εφαρμογή της περ.α’ της παρ. 4 του άρθρου 75 του Ν. 4823/2021)
Στ…………………………………………………………………………………………………………………………….. (περιοχή και στοιχεία έδρας υπηρεσίας ή σχολικής μονάδας ή υποστηρικτικής υπηρεσίας ή δομής), σήμερα …………………………………… (ημερομηνία) και ώρα …………. οι υπογράφοντες, αξιολογητής και αξιολογούμενος, με τα στοιχεία που αναγράφονται στην παράγραφο 1 του παρόντος, συναποδέχτηκαν ότι θα πραγματοποιηθούν παρατηρήσεις δύο (2) διδασκαλιών/ υποστηρικτικών έργων ή προγραμμάτων/ παρουσιάσεις και αναλύσεις μελετών περίπτωσης, όπως παρατίθενται στις παραγράφους 2 και 3 του παρόντος και σύμφωνα με όσα ορίζονται στα άρθρα 66 επ. του ν. 4823/2021.»
Δηλ. συναποφασίσουν, ο Εκπαιδευτικός και ο Σ.Ε. τι θα διδάξει ο Συνάδελφος, ποιο μάθημα , ποια ώρα και μέρα…Μήπως και ο Επιθεωρητής διαπραγματευόταν….τι θα διδάξει ο Εκπαιδευτικός και μάλιστα ποια μέρα δύναται ο Εκπαιδευτικός να διδάξει για να τον παρακολουθήσει ο «Επιθεωρητής»; Φυσικά όχι!! Επομένως το «Έξω από τα Σχολεία οι Επιθεωρητές» μάλλον είναι σύνθημα …που πουλάει….
Μετά το πέρας της διαδικασίας των παρακολουθήσεων των Διδασκαλιών, ακολουθούν : «ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Ή ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Ή ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Ή ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΑΠΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΗ» ακολουθεί η «ΕΚΘΕΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ» (της παρ. 6 του άρθρου 11 ή του δευτέρου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 10 της 9950/ΓΔ5/27.1.2023 ΚΥΑ) , δύναται ο αξιολογούμενος να υποβάλει ένσταση στις 2 Αποτιμήσεις , ώστε να διορθώσει ο Σ.Ε. τυχόν αστοχίες του.
Επειδή εμπλέκονται ,θεσμικά, οι συνδικαλιστές στην Ελλάδα στο θέμα της αξιολόγησης , ας δούμε τι πράττουν οι συνδικαλιστές Δάσκαλοι στην Κύπρο.
«ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ (ΠΟΕΔ)
Έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς
Σεπτεμβρίου 08, 2010 15:31
Προς όλα τα μέλη,
Με σκοπό την ενίσχυση των προσπαθειών της Οργάνωσης για τη βελτίωση των όρων και των συνθηκών εργασίας του Δασκάλου, της Νηπιαγωγού και του Ειδικού Εκπαιδευτικού, φέρουμε σε γνώση σας τα ακόλουθα και καλούμε τους συναδέλφους να εφαρμόζουν, όπου απαιτείται, ομοιόμορφη και με βάση τις κατά καιρούς αποφάσεις της Οργάνωσης πρακτική στα θέματα για τα οποία αυτή έχει καθορίσει θέσεις αρχής για διασφάλιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των μελών της :
- Διδασκαλικός Σύλλογος
Οι συνάδελφοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι με βάση τους Κανονισμούς Λειτουργίας των Σχολείων «Ο διδασκαλικός σύλλογος αποτελεί το ανώτατο σώμα μέσα στο σχολείο και έχει την ευθύνη για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών στόχων, όπως καθορίζονται από την πολιτεία και τις εκπαιδευτικές αρχές». (Κανονισμός 21.1). Παρακαλούνται οι συνάδελφοι, όπως ενημερωθούν λεπτομερώς για τα όσα διαλαμβάνει ο σχετικός κανονισμός και προσδώσουν στο Διδασκαλικό Σύλλογο το κύρος και τη βαρύτητα που οι ίδιοι οι κανονισμοί του αναγνωρίζουν.
Επισκέψεις Επιθεωρητών στα σχολεία
Σε σχέση με το πιο πάνω θέμα, υπενθυμίζουμε τους συναδέλφους ότι, μετά από παραστάσεις της Οργάνωσης, δόθηκαν από τον Υπουργό Παιδείας οδηγίες που διέπουν τις επισκέψεις των Επιθεωρητών στα σχολεία. Οι οδηγίες αυτές περιλαμβάνουν τα εξής :
«1. Οι επιθεωρητές να ειδοποιούν έγκαιρα τα σχολεία που θα επισκεφθούν σε διάστημα όχι λιγότερο των δύο ημερών πριν από κάθε επίσκεψη.
- Κατά την επικοινωνία τους με τα σχολεία, οι επιθεωρητές να ειδοποιούν ονομαστικά τους εκπαιδευτικούς που θα παρακολουθήσουν.
- Αν δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι, οι επιθεωρητές θα παρακολουθούν το μάθημα:
(α) των επί δοκιμασία εκπαιδευτικών που έχουν αξιολόγηση για μονιμοποίηση.
(β) των μόνιμων εκπαιδευτικών με λιγότερα από 12 χρόνια υπηρεσίας που έχουν περιγραφική αξιολόγηση ανά τριετία.
(γ) των μόνιμων εκπαιδευτικών με 12 χρόνια υπηρεσίας και άνω τις χρονιές μόνο που έχουν αριθμητική αξιολόγηση.
(δ) σημειώνεται ότι οι επιθεωρητές θα συνεχίσουν να συμβουλεύουν, καθοδηγούν, εμψυχώνουν και στηρίζουν τους συμβασιούχους εκπαιδευτικούς πριν από την επί δοκιμασία περίοδο αξιολόγησής τους.
- Νοείται ότι οι επισκέψεις στην τάξη για παρακολούθηση 40λεπτου μαθήματος δε θα ξεπερνούν τις 3 έως 4 το χρόνο.
- Τέλος, σημειώνεται ότι οι ρυθμίσεις αυτές είναι προσωρινές και θα ισχύουν μόνο μέχρι την υιοθέτηση και εφαρμογή του νέου σχεδίου αξιολόγησης των εκπαιδευτικών».
Με βάση τις πιο πάνω οδηγίες θα πρέπει να λειτουργεί, στο εξής, ο θεσμός του Επιθεωρητή και παρακαλούμε θερμά τους συναδέλφους να τις έχουν πάντοτε κατά νουν και να διεκδικούν την εφαρμογή της σχετικής απόφασης του ΥΠΠ.(Πηγή: https://poed.com.cy/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF/ID/77)»,
Στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών συστημάτων, κύριος στόχος της αξιολόγησης είναι η παροχή ανατροφοδότησης. Η παροχή επιπλέον κινήτρων και η επιβολή κυρώσεων δεν αποτελούν τον κανόνα στις χώρες της ΕΕ. Η αξιολόγηση σε κεντρικό ή τοπικό επίπεδο, αποτελεί κοινή πρακτική στο 90% των ευρωπαϊκών χωρών, με μόνες εξαιρέσεις την Ελλάδα, (που τώρα μετά από μια καταδικαστέα πρακτική των Επιθεωρητών, εφαρμόζει τη διαδικασία της αξιολόγησης στην εκπαίδευση) την Τουρκία, την Ιρλανδία, τη Μάλτα και την Ισλανδία.
Περαίνοντας επειδή οι απαντήσεις σε συγκριτική έρευνα του Δικτύου ΕΥΡΥΔΙΚΗ, του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πληροφόρησης για την οργάνωση και τη λειτουργία των εκπαιδευτικών συστημάτων στην Ευρώπη, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στη σειρά σχετικών εκθέσεων Facts & figures και αναφέρεται στη διετία 2021-2022,ο μισθός των εκπαιδευτικών συνδέεται, κατά κανόνα, με το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα. Δηλ. πιο απλά, όσο υψηλότερο είναι το κατά κεφαλήν εισόδημα, τόσο υψηλότερος είναι και ο μέσος όρος των μισθών των εκπαιδευτικών – αυτό ισχύει σε 13 εκπαιδευτικά συστήματα. Στην Ελλάδα, ωστόσο, όπως και στην Εσθονία, Ιρλανδία, Λετονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σουηδία και Νορβηγία, ο μέσος μισθός του εκπαιδευτικού είναι χαμηλότερος από το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα, οι προκλήσεις πολλές, όπως και οι παράμετροι, που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα, τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και το Συμβούλιο της Ευρώπης που φιλοδοξούν μέχρι το 2025 να διαμορφώσουν ένα στρατηγικό πλάνο για ευρωπαϊκές συνεργασίες στο χώρο της εκπαίδευσης και της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, πρέπει να επαναξιολογήσουν κοινωνικά αλλά και μισθολογικά το λειτούργημα του εκπαιδευτικού, ώστε να καταστεί πιο ελκυστικό για τους νέους και μάλιστα, τους καλύτερα καταρτισμένους από αυτούς.(Πηγή: https://www.protothema.gr/greece/article/1425263/poies-einai-oi-amoives-ton-ekpaideutikon-se-ellada-kai-ee-oi-kalopliromenoi-kai-oi-ftohoi-suggeneis/).
Δείτε επίσης:
Σύμβουλοι εκπαίδευσης με νέο καθηκοντολόγιο
