fresh-education
Οι σχολικές εκδρομές στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση υπάρχει ακόμα ο θεσμός των περιπάτων κατά τη διάρκεια της χρονιάς, που για τους μαθητές της Αθήνας συχνά αυτοί μεταφράζονται σε βόλτα στο κέντρο της πόλης, στο Γκάζι, στις καφετέριες κάτω από την Ακρόπολη, πάρκα κοντά στα σχολεία κ.τ.λ.
Υπάρχουν επίσης και οι ημερήσιες εκδρομές, που και πάλι οι μαθητές επιβαρύνονται με το κόστος της μετακίνησης, συνήθως όμως είναι μία τέτοια εκδρομή το χρόνο.
Εκεί που γίνονται μεγάλα τα προβλήματα στο κόστος, είναι στις πολυήμερες εκδρομές. Οπως μας λέει η Στέλλα Βαλαβάνη, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γονέων Αττικής και μέλος του ΔΣ της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Γονέων – Μαθητών Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ), «οι διήμερες ή τριήμερες εκδρομές ξεκινάνε συνήθως από τη Β’ Γυμνασίου. Αυτό βέβαια είναι και στην ευχέρεια του κάθε σχολείου, όπου συζητιέται και επιλέγεται αν και πού θα πάει. Ομως, επειδή είναι πιο μεγάλα τα παιδιά, υπάρχει και ζήτηση από τα ίδια τα παιδιά, ειδικά στη Γ’ Γυμνασίου, υπάρχει ένας “μεγάλος ζήλος” να πάμε τη διήμερη και την τριήμερη και είναι λογικό να συμβαίνει αυτό.
Ομως, το βασικό πρόβλημα είναι το κόστος. Μια τριήμερη εκδρομή μπορεί να ξεκινάει από τα 150 ευρώ και να φτάνει μέχρι και τα 300!
Είναι ένα ποσό που δύσκολα μπορεί το σύνολο των γονιών να διαθέσει. Γιατί μην ξεχνάμε ότι σε αυτές τις ηλικίες ανθεί και η παραπαιδεία, πληρώνουμε φροντιστήρια ξένων γλωσσών… Αν έχει διαθέσει από την αρχή της χρονιάς ο γονιός υπέρογκα ποσά στα φροντιστήρια, ένα 200άρι ευρώ ισοδυναμεί με ένα μήνα φροντιστηρίου το λιγότερο. Δυστυχώς, τα πληρώνουμε αυτά και είναι κάτι ακόμα πιο επίπονο στη λαϊκή οικογένεια. Οσο μεγαλώνουν τα παιδιά, τα κόστη ανεβαίνουν έτσι κι αλλιώς».
«Οριακά καταφέρνουμε να συμπληρώσουμε τον απαιτούμενο αριθμό μαθητών»
Το υψηλό κόστος οδηγεί συχνά έναν αριθμό μαθητών να μην μπορεί να ακολουθήσει την τάξη του και να μη συμμετάσχει στην πολυήμερη εκδρομή.
Μιλήσαμε με την Μαριλέτα, που είναι μαθήτρια της Β’ Λυκείου, στην Πετρούπολη. Φέτος η τάξη της πήγε τριήμερη εκδρομή στην Καλαμάτα και για τρεις διανυκτερεύσεις με ημιδιατροφή, τους κόστισε 165 ευρώ το άτομο.
Οπως μας εξηγεί, σε αυτό το ποσό δεν συμπεριλαμβάνονται οι οργανωμένες νυχτερινές έξοδοι σε μαγαζιά, οι οποίες κοστίζουν συνήθως γύρω στα 10 ευρώ η μία.
Υπάρχουν μαθητές που δεν συμμετέχουν σε αυτές τις εξόδους και μένουν στο ξενοδοχείο…
«Η αρχική πρόταση προορισμού για τη φετινή μας εκδρομή ήταν τα Γιάννενα. Ομως για εκεί το ποσό ανέβαινε στα 190 ευρώ το άτομο και δεν συμπληρωνόταν ο απαιτούμενος αριθμός μαθητών.
Γι’ αυτό καταλήξαμε στην Καλαμάτα για πιο φτηνά. Ομως και πάλι τα μισά παιδιά ήρθαν.
Ετσι γίνεται κάθε χρόνο, σχεδόν οι μισοί μαθητές δεν μπορούν να συμμετάσχουν, έτσι έγινε και πέρσι, οριακά καταφέρνουμε να συμπληρώσουμε τον αριθμό των μαθητών», προσθέτει η Μαριλέτα, θυμούμενη και την περσινή τους εκδρομή σε Λάρισα και Βόλο, με δυο διανυκτερεύσεις, που κόστισε 130 ευρώ.
Και πάλι κάποιοι κερδίζουν…
Και φυσικά, γύρω από αυτήν την ιστορία υπάρχουν κάποιοι που κερδίζουν. Οπως είδαμε στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση ότι έχει στηθεί μια φάμπρικα «χώρων» που φτιάχτηκαν και λειτουργούν έχοντας ως πελάτες τους μαθητές των σχολικών εκδρομών, έτσι και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μπαίνουν στον τομέα των εκδρομών τα τουριστικά γραφεία.
«Σχολικές εκδρομές με το τρένο στην Αθήνα από 74 ευρώ το άτομο», διαφημίζει ένα πρακτορείο που επαίρεται ότι ήδη από το 1992 επιμελείται σχολικές εκδρομές! Ενώ, άλλα τουριστικά γραφεία σημειώνουν στις ιστοσελίδες τους: «Η εταιρεία μας αναλαμβάνει τη διοργάνωση μαθητικών εκδρομών σύμφωνα με τις εγκυκλίους του υπουργείου Παιδείας και τις απαιτήσεις των μαθητών, των καθηγητών, δασκάλων και των γονέων (…) Η εταιρεία μας είναι στελεχωμένη με έμπειρο προσωπικό και άριστης ποιότητας τουριστικά προϊόντα, για να μπορεί να εγγυάται εκδρομές που καλύπτουν και τον πιο απαιτητικό μαθητή – ταξιδιώτη. Το σχολικό τμήμα διακρίνεται για τον υψηλό επαγγελματισμό του και τη σχολαστική του υπευθυνότητα. Προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες εξυπηρέτησης στα σχολεία, οι οποίες περιλαμβάνουν ολιγόωρες (επισκέψεις σε μουσεία, αθλητικά κέντρα, αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ.) τριήμερες εκδρομές, κρατήσεις ξενοδοχείων, αλλά και πολυήμερες εκδρομές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό»…
Κάπως έτσι, μια δραστηριότητα που θα έπρεπε να είναι ενταγμένη οργανικά στη λειτουργία του σχολείου και θα έπρεπε να μπορούν να απολαμβάνουν όλα τα παιδιά και να τους προσφέρει ξεκούραση, ψυχαγωγία και εκπαίδευση, μετατρέπεται σε… «τουριστικό προϊόν» που πωλείται από τα πρακτορεία και όποιου το βαλάντιο μπορεί να το σηκώσει, το αγοράζει.
Βασικό στοιχείο και το περιεχόμενο των εκδρομών
Στο περιεχόμενο και τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που πρέπει να έχουν οι εκδρομές στέκεται η Σ. Βαλαβάνη, σημειώνοντας πως ως Ομοσπονδία και ΑΣΓΜΕ, «εμείς δεν είμαστε εναντίον αυτών των εκδρομών, αλλά λέμε ότι πρέπει να γίνονται με μια άλλη δομή, να γίνονται με χρηματοδότηση και να έχουν και έναν εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Δηλαδή, να συνδυάζεται π.χ. με κάτι που έχουν διδαχθεί οι μαθητές όλη τη χρονιά ή με κάτι που θα μελετήσουν και θα παρουσιάσουν, να συνδυάζεται με το “γνωρίζω περιοχές της Ελλάδας, της χώρας μου” και “με την ιστορία της χώρας μου”. Γιατί να μη συνδυαστεί μια εκδρομή π.χ. με τη μαρτυρική ιστορία των Καλαβρύτων ή με πόλεις της Πελοποννήσου που έχουν τόσα ιστορικά μνημεία που θα μπορούσαν να γνωρίσουν οι μαθητές ή με αρχαιολογικούς χώρους όπως τους Δελφούς… Οταν ταξιδεύεις και βλέπεις από κοντά έναν τόπο, μαθαίνεις καλύτερα και τη γεωγραφία του απ’ ό,τι αν τη διαβάζεις μόνο μέσα από τα βιβλία. Οπότε γιατί να μη συνδυάζονται οι εκδρομές και με τα δυο μαθήματα, Ιστορία και Γεωγραφία;
Ομως, το βασικότερο είναι να καλύπτει το κράτος το κόστος. Υπάρχουν ξενώνες σε περιοχές που θα μπορούσαν και δωρεάν να φιλοξενούν μαθητικές εκδρομές, υπάρχουν παλιές υποδομές του ΕΟΤ που ρημάζουν κ.ο.κ. Χρειάζονται όμως μια άλλη οργάνωση και ένας άλλος σχεδιασμός κεντρικά και το κόστος της μεταφοράς να καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό».
Για τις καταργημένες εκδρομές του εξωτερικού
Πριν από λίγους μήνες, το θέμα των εκδρομών απασχόλησε τη δημοσιότητα όταν το υπουργείο Παιδείας επιχειρηματολόγησε για την απόφασή του να καταργήσει τις εκδρομές που γίνονται στο εξωτερικό στο πλαίσιο περιβαλλοντικών ή πολιτιστικών προγραμμάτων, λέγοντας ότι κάποια παιδιά για οικονομικούς λόγους δεν καταφέρνουν να συμμετάσχουν σε αυτές και είναι άδικο να αποκόβονται. Οπως είδαμε όμως παραπάνω, αυτό δεν συμβαίνει μόνο για τη συγκεκριμένη κατηγορία εκδρομών, αλλά για το σύνολο των πολυήμερων εκδρομών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Και φυσικά, η λύση δεν είναι η κατάργησή τους, αλλά η εξασφάλιση της δωρεάν διεξαγωγής τους για όλα τα παιδιά.
Πρακτικά, οι προορισμοί του εξωτερικού είναι πλέον «ανοιχτοί» μόνο για την 5ήμερη και για τα διάφορα προγράμματα της ΕΕ. «Πρέπει να δούμε τι περιεχόμενο έχουν αυτά τα προγράμματα και ποιος τα κάνει», λέει η Σ. Βαλαβάνη για τις εκδρομές μέσω προγραμμάτων της ΕΕ, συμπληρώνοντας ότι «είναι προγράμματα γνωριμίας με την ΕΕ και εξωραϊσμού της. Είναι μια προπαγανδιστική πολιτική, που πλασάρεται με το “τυράκι” της φτηνής ή της δωρεάν εκδρομής. Ενώ αντίθετα, στα περιβαλλοντικά και πολιτιστικά προγράμματα ανοίγονται τεράστιες δυνατότητες στους εκπαιδευτικούς να δουλέψουν με τους μαθητές τους πολύ ενδιαφέροντα θέματα, να δώσουν πλούσιο περιεχόμενο και σωστές κατευθύνσεις. Υπάρχει έτσι μια προεργασία στη μαθητική κοινότητα που έχει μεγάλη σημασία, λειτουργούν τα παιδιά σαν ομάδα και η εκδρομή έρχεται σαν επιστέγασμα όλης αυτής της δουλειάς».
Για την 5ήμερη της Γ’ Λυκείου
Τα παλιότερα χρόνια, για τις 5ήμερες εκδρομές της Γ’ Λυκείου είχαν καταγγελθεί συναλλαγές «κάτω από το τραπέζι» με μαθητές και τουριστικά γραφεία, κάτι που οδήγησε στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου. Τώρα, οι προσφορές των πρακτορείων προς τα σχολεία δίνονται σε σφραγισμένους φακέλους, οι οποίοι ανοίγονται από τον διευθυντή του σχολείου παρουσία εκπροσώπων των γονιών και των μαθητών.
Επίσης, έχει μειωθεί σε σχέση με παλιότερα, αλλά συναντιέται σποραδικά η δραστηριότητα που αναπτύσσεται από τους ίδιους τους μαθητές (π.χ. πώληση ημερολογίων, νυχτερινά πάρτι κ.ά.) για να χρηματοδοτήσουν μέρος του συνολικού κόστους της 5ήμερης εκδρομής. «Δεν συμφωνούμε με αυτήν τη διαδικασία», σημειώνει η Σ. Βαλαβάνη, προσθέτοντας: «Καταρχήν δεν είναι ευθύνη των μαθητών. Στην ηλικία των 16 και 17 οι νέοι δεν πρέπει να οδηγούνται στη λογική να ψάχνουν να μαζεύουν από το υστέρημα των άλλων, να βλέπουν τους άλλους σαν πελάτες. Είναι απαράδεκτο. Η δημιουργικότητα και η φαντασία των νέων μπορούν να βρουν άλλους δρόμους για να εκφραστούν και όχι στη λογική της αναζήτησης πελατών.
Η πολυήμερη εκδρομή είναι ένας θεσμός που εκ των πραγμάτων βοηθάει και την κοινωνικοποίηση των παιδιών. Πρέπει να σεβόμαστε τις ανάγκες αυτής της ηλικίας, κατά την οποία και το ξεφάντωμα και η εκτόνωση είναι μέσα στο πρόγραμμα. Εμείς δεν είμαστε ενάντια, αλλά αυτό μπορεί να συνδυαστεί και να καλυφθεί κιόλας το κόστος, ως επιβράβευση του τελειώματος της σχολικής χρονιάς που έχεις ως μαθητής.
Το επόμενο διάστημα, ως ΑΣΓΜΕ θα σκύψουμε καλύτερα πάνω στο ζήτημα των σχολικών εκδρομών, γιατί είναι πολύ σημαντικό, θα επεξεργαστούμε καλύτερα τις θέσεις και το διεκδικητικό μας πλαίσιο».
