ΚΚΕ: Βαδίζουμε στο σχολείο που είναι υπεύθυνο για τα οικονομικά του

Βαδίζουμε προς τη σχετικά αυτόνομη-διαφοροποιημένη-ανταγω­νιστική σχολική μονάδα με ευθύνη για τα οικο­νομικά της

Δημοσιεύουμε αποσπάσματα από τις θέσεις του ΚΚΕ για τη σχολική εκπαίδευση.

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά τις θέσεις του ΚΚΕ για την εκπαίδευση.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Κύριες τάσεις και το διαμορ­φωμένο τοπίο της εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Ως προς τη δομή.

Βαδίζουμε προς τη σχετικά αυτόνομη-διαφοροποιημένη-ανταγω­νιστική σχολική μονάδα με ευθύνη για τα οικο­νομικά της, την επιλογή αναλυτικών προγραμ­μάτων, βιβλίων και εκπαιδευτικών. Η «αυτό­νομη» σχολική μονάδα είναι περισσότερο «ευαίσθητη» στις απαιτήσεις των «πελατών», η συντήρηση ή η ανάπτυξή της εξαρτάται άμεσα από τη «ζήτηση» των εκπαιδευτικών ή ερευνη­τικών «προϊόντων» τους, την αξιολόγησή της από την αγορά.

Η νέα φυσιογνωμία του καπιταλιστικού σχολείου είναι άρρηκτα δεμένη με τη σταδια­κή μετατόπιση ευθυνών στην Τοπική Διοίκηση, η οποία υπηρετείται μέσω της αντιδραστικής αναδιάρθρωσης της διοικητικής δομής του αστικού κράτους. Η αποκέντρωση δεν μπο­ρεί να έχει θετικά και φιλολαϊκά χαρακτηρι­στικά. Βαθαίνει τους ταξικούς φραγμούς στην εκπαίδευση γιατί θα δημιουργηθούν όροι υποβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης, διαφοροποίησης σχολείων, προγραμμάτων σπουδών και ανεξάρτητα από το ποσό της χρηματοδότησης της Τοπικής Διοίκησης για εκπαιδευτικές λειτουργίες, θα οδηγήσει σε πα­ραπέρα υποβάθμιση του επιπέδου σπουδών κυρίως στους δήμους με εργατική-λαϊκή σύνθεση. Αυτή η πρόβλεψη επιβεβαιώνεται από τη διεθνή εμπειρία σε άλλες καπιταλιστικές χώρες, σε Ευρώπη και Αμερική.

Ως προς το περιεχόμενο.

Βασικό χαρα­κτηριστικό των αστικών προσαρμογών στο ζή­τημα του περιεχομένου των σπουδών για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι η αποτίμησή τους με όρους «μαθησιακών αποτελεσμάτων» στα οποία συνεκτιμώνται -σχεδόν ισότιμα- γνώσεις, δεξιότητες, μαθησιακές ικανότητες. Γενικότερα στο αστικό εκπαιδευτικό σύστημα αποτυπώνεται η αντίφαση της καπιταλιστικής κοινωνίας από τη μια να απαιτούνται με ταχύ­τητα νέες γνώσεις και επιστημονικότητα στην εξήγηση νέων φαινομένων, από την άλλη να ενισχύεται η μη επιστημονική εξήγηση της ιστο­ρικής κίνησης, εν μέρει και της φυσικής.

Έτσι περνά από την ταχεία μετάδοση πληροφοριών, χωρίς επιστημονικό μεθοδο­λογικό υπόβαθρο και κριτήριο, στην αποσπα­σματική μετάβαση από μέρος σε μέρος (βλ. διαθεματικότητα). Επίσης επικεντρώνεται στο περίφημο «μαθαίνω πώς να μαθαίνω», που στην αστική εκπαιδευτική πολιτική συνδέεται με την ικανότητα διαχείρισης πληροφοριών, αναγκαία μεν στο σημερινό επίπεδο αποθέμα­τος και διάχυσης των γνώσεων, που ωστόσο δεν μπορεί να εξασφαλιστεί δίχως ένα επιστη­μονικό υπόβαθρο κατανόησης του κόσμου…

Ως προς το ρόλο του εκπαιδευτικού:

 Σε διεθνές επίπεδο υπάρχει έντονος προβλη­ματισμός για το πώς οι εκπαιδευτικοί ως τμήμα και λειτουργοί του αστικού κρατικού μηχανι­σμού της εκπαίδευσης θα συμμετέχουν και θα υλοποιούν ενεργά τις αντιδραστικές αναδιαρ­θρώσεις. Προβληματισμός που παίρνει υπόψη τα ιδιαίτερα προβλήματα που κάνουν την εμ­φάνισή τους στις σχολικές τάξεις και αφορούν σχεδόν πανομοιότυπα σε όλα τα καπιταλιστικά κράτη (π.χ. πειθαρχία εντός τάξης) και που συ­ντελούν και σε νέους δυσμενέστερους όρους για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού.

Πέρα από τα ζητήματα που σχετίζονται με τους όρους εργασίας τους, τις εργασιακές σχέσεις κτλ. που άλλωστε αποτελούν πτυχή της ενιαίας επίθεσης του κεφαλαίου στους εργαζόμενους, συναντάμε μια ολοένα και πιο επιθετική προετοιμασία τους ήδη από τα αντί­στοιχα πανεπιστημιακά τμήματα όπου η αστι­κή εκπαιδευτική πολιτική και στρατηγική και η θεωρητική της τεκμηρίωση αποτελούν τον κύριο κορμό των προγραμμάτων σπουδών. Ταυτόχρονα, το ίδιο το περιεχόμενο των σχε­τικών οδηγιών για το μάθημα, η επιμόρφωση κ.ά. οδηγούν σε ένα ολοένα και πιο στενό δέ­σιμο της διδακτικής πράξης με τις ανάγκες του κεφαλαίου. Σύμφωνα με τις κεντρικές στοχεύ­σεις, ο εκπαιδευτικός έχει κυρίως το ρόλο του «διαμεσολαβητή ανάμεσα στο μαθητή και τη γνώση», ενώ θεωρούνται αναγκαία προσόντα εκείνα του διαχειριστή των οικονομικών, η δυ­νατότητα προώθησης της σύμπραξης ανάμεσα στο σχολείο και την τοπική κοινωνία, τις επιχει­ρήσεις κτλ.

Η αξιολόγηση αποτελεί βασικό εργα­λείο ελέγχου και αποτίμησης των καπιταλιστι­κών αναδιαρθρώσεων στην εκπαίδευση.

Η αξιολόγηση εκφράζει την υπαρκτή ανάγκη η αστική εκπαιδευτική πολιτική να απο­τιμά τα αποτελέσματα και να ελέγχει την προώ­θηση των αναδιαρθρώσεων σε κάθε φάση. Εκ των πραγμάτων όμως σκοντάφτει σε προβλή­ματα σχεδιασμού της εκπαιδευτικής πολιτικής σε συνθήκες ταξικών ανταγωνιστικών σχέσε­ων και ανισόμετρης ανάπτυξης, ενώ ουσιαστι­κά αποτιμά ως εκπαιδευτικό αποτέλεσμα την έκφραση στο σχολείο των αστικών σχέσεων παραγωγής, των κοινωνικών ανισοτήτων, των ταξικών φραγμών.

Στις εκθέσεις αξιολόγησης των εκπαι­δευτικών συστημάτων από τον ΟΟΣΑ, αν και αποτυπώνονται στοιχεία της πραγματικότητας, η εικόνα παραμένει τμηματική και επιφανεια­κή, δε λαμβάνονται υπόψη οι γενικοί όροι ανά­πτυξης της ανθρώπινης διάνοιας, συνολικά της προσωπικότητας. Δεν αποτιμάται η δυναμική της αφηρημένης σκέψης, το γενικό πολιτιστικό επίπεδο, παράγοντες δηλαδή καθοριστικοί για την αρμονική διαμόρφωση της προσωπικότη­τας.

Εναρμονισμένες με αυτές τις εξελίξεις είναι και οι κατευθύνσεις της σύγχρονης αστι­κής παιδαγωγικής που αξιοποιεί αντιδραστι­κές πλευρές της αστικής σκέψης και πρακτικής (κοινωνικός δαρβινισμός, ψυχολογικοποίηση των κοινωνικών και μορφωτικών διαφορών, εφαρμογή των τεστ νοημοσύνης ως μέσο αιτι­ολόγησης των διαφορετικών επαγγελματικών­ταξικών διαδρομών κ.ά.).

Η εμπλοκή των επιχειρήσεων στην εκ­παίδευση, πέρα από την κεντρική παρέμβαση του καπιταλιστικού κράτους που στοχεύει στην οργανική σύνδεση της εκπαίδευσης με την κα­πιταλιστική οικονομία, υπηρετείται και άμεσα με τη διεύρυνση της θεσμικής συμμετοχής των εργοδοτικών φορέων σε κεντρικά και τοπικά όργανα σχεδιασμού της εκπαιδευτικής πολιτι­κής (π.χ. καθορισμός ειδικοτήτων στην επαγ­γελματική εκπαίδευση), μέσα από τη χορηγία ως καθοριστικό συντελεστή βελτίωσης της ποι­ότητας του σχολείου, μέσα από τα διάφορα ευ­ρωπαϊκά προγράμματα που εντάχθηκαν επί­σημα στο σχολικό πρόγραμμα της εκπαίδευ­σης, με την άμεση ή έμμεση παράδοση μέρους ή τομέων της στην επιχειρηματική δραστηρι­ότητα. Στο πλαίσιο δε της «κοινωνικής εταιρι­κής ευθύνης» οι επιχειρήσεις αναπτύσσουν μια γκάμα πρωτοβουλιών μέσα στο σχολείο (δι­αγωνισμούς έκθεσης, μαθητικής εφημερίδας, μαθητικής επιχειρηματικότητας, διοργάνωση εκδηλώσεων, παρακολούθηση κινηματογρα­φικών ταινιών προπαγανδιστικών ευρωπαϊ­κών στοχεύσεων, σχολικές, δημοτικές βιβλιο­θήκες κλπ.).

Ιδιαίτερα κρίσιμες και σε συνδυ­ασμό με την προώθηση της αναδιάρθρωσης των δομών του αστικού κράτους είναι οι εξε­λίξεις που αφορούν την προοπτική παραχώ­ρησης στις επιχειρήσεις διάφορων αναγκαίων λειτουργιών των σχολείων (συντήρηση, καθα­ριότητα, φύλαξη αλλά και σίτιση, κ.ά.) καθώς και το δικαίωμα μακροχρόνιας εκμετάλλευσης των σχολικών χώρων και σχολικής υποδομής, ιδιαίτερα μέσω ΣΔΙΤ. Τέλος, ευνοϊκό έδαφος επιχειρηματικής δράσης δημιουργείται στο ζή­τημα του σχολικού βιβλίου, του διαφοροποιη­μένου εκπαιδευτικού λογισμικού, του οποίου η υποδομή στηρίζεται στα σύγχρονα μονοπώλια των νέων τεχνολογιών.