fresh-education
“Αυτό που θα παραλάβει κυρίως η νέα πολιτική ηγεσία αναφορικά με την αξιολόγηση αφορά την ‘αυτό-αξιολόγηση της σχολικής μονάδας’ και την ατομική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού στο πλαίσιο της Υπουργίας Κεραμέως. Εδώ θα εστιάσουμε περισσότερο γιατί πρόκειται για αυτό το οποίο ισχύει μέχρι τώρα”
ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2023: QUO VADIS;
Γιώργος Μπαγάκης
Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
-
Εισαγωγικά
Καλοκαίρι 2023. Αλλαγές στο Υπουργείο Παιδείας, το ΥΠΑΙΘΑ (το μέχρι πριν λίγο χρόνο ΥΠΑΙΘ) με νέο Υπουργό Παιδείας, νέο Γενικό Γραμματέα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, νέο Πρόεδρο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ). Οι πρώτες εντυπώσεις για την νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘΑ φαίνονται διαφορετικές κάπως από αυτές για την προηγούμενη (κλίμα περισσότερο συναινετικό, διάλογος με τις συνδικαλιστικές ομοσπονδίες κ.ά.). Μακάρι να αποδειχτούν και ότι αντανακλούν κάτι ουσιαστικό! Αυτό βέβαια θα φανεί σύντομα στην πράξη.
Υπάρχουν κάποια κομβικά στοιχεία από τα οποία θα κριθεί η συνέχεια της σημερινής πολιτικής ηγεσίας αναφορικά με τη σχολική εκπαίδευση. Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε δύο από αυτά: Στην αξιολόγηση και στην επιμόρφωση, συνδέοντάς τα με την πορεία τους περίπου την τελευταία δεκαπενταετία μέσα από διαφορετικές κυβερνήσεις και πολιτικές ηγεσίες στο ΥΠΑΙΘΑ, αλλά κυρίως, με την κληρονομιά από την αμέσως προηγούμενη πολιτική ηγεσία του.
Υπάρχουν βέβαια και πάρα πολλά άλλα πολύ κρίσιμα και σημαντικά στοιχεία όπως τα προγράμματα σπουδών, η τράπεζα θεμάτων και το ζήτημα των πανελληνίων εξετάσεων, η επαγγελματική εκπαίδευση, η βία στα σχολεία στα οποία δεν θα αναφερθώ είτε επειδή είμαι λιγότερο έμπειρος με κάποια από αυτά, είτε λόγω αδυναμίας να αναφερθώ σε όλα αυτά σε ένα πολύ μικρό κείμενο.
Τι παραλαμβάνει στην αξιολόγηση η νέα πολιτική ηγεσία
Η νέα πολιτική ηγεσία παραλαμβάνει ένα θολό τοπίο στην αξιολόγηση με απόηχους –για να μείνουμε στην τελευταία δεκαπενταετία- από μια αποτυχία των επιδιώξεων Γιαννάκου για την αξιολόγηση, μια προσπάθεια για μια εθελοντική αυτό-αξιολόγηση Διαμαντοπούλου, την οποία στη συνέχεια διαδέχτηκε απότομα γενίκευση από τον Αρβανιτόπουλο με συνέπεια την κατάρρευση του όλου εγχειρήματος. Ακολούθησαν τροποποιήσεις αυτού του πλαισίου από τον Γαβρόγλου χωρίς ιδιαίτερο αποτύπωμα αξιολόγησης στην καθημερινότητα των σχολείων.
Αυτό που θα παραλάβει κυρίως η νέα πολιτική ηγεσία αναφορικά με την αξιολόγηση αφορά την ‘αυτό-αξιολόγηση της σχολικής μονάδας’ και την ατομική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού στο πλαίσιο της Υπουργίας Κεραμέως. Εδώ θα εστιάσουμε περισσότερο γιατί πρόκειται για αυτό το οποίο ισχύει μέχρι τώρα (Μπαγάκης, 2023).
Η αυτοαξιολόγηση
α. Η αυτό-αξιολόγηση των δύο τελευταίων χρόνων. Είναι γνωστό ότι τα δύο τελευταία χρόνια υπάρχουν ηλεκτρονικά δεδομένα αυτό-αξιολόγησης της σχολικής μονάδας από το σύνολο των σχολικών μονάδων της χώρας. Το κεντρικό όμως ερώτημα που τίθεται είναι αν και κατά πόσο στο πλαίσιο εντός του οποίου συλλέχθηκαν αυτά τα δεδομένα, με τη σχετική τεχνογνωσία που είχαν τα σχολεία, με την καθοδήγηση, την υποστήριξη και την εποπτεία που τους παρασχέθηκε, με το κλίμα που κυριάρχησε στα σχολεία τα δεδομένα αυτά είναι αξιόπιστα και έγκυρα (Μπαγάκης, 2023);
β. Και αν ακόμα θεωρήσουμε ότι αυτά είναι έγκυρα και αξιόπιστα ποιο θα είναι το πλαίσιο της ανάλυσης αυτού του πολύ μεγάλου αριθμού στοιχείων για το κάθε σχολείο αλλά και για το σύνολο των χιλιάδων σχολείων διαφορετικών βαθμίδων ώστε να προκύψει κάτι χρήσιμο;
γ. Ποια είναι η ανατροφοδότηση που μπορεί να προκύψει από τα προηγούμενα;
δ. Ποιο είναι το κλίμα στην εκπαιδευτική κοινότητα με όλα τα προηγούμενα; Υπάρχει εμπιστοσύνη και τελικά κάποιο όφελος για τους εκπαιδευτικούς από την υπάρχουσα διαδικασία;
Η ατομική αξιολόγηση
Με τις συνθήκες που ανέλαβαν οι νέοι σύμβουλοι εκπαίδευσης και τη σχετική ολιγόωρη ενημέρωση (όχι επιμόρφωση) που τους έγινε καθώς και με τα μη δοκιμασμένα σε ελληνικά σχολεία υλικά ατομικής αξιολόγησης που χρησιμοποίησαν, η ατομική αξιολόγηση που παρέδωσαν είναι έγκυρη και αξιόπιστη;
Τι παραλαμβάνει στην επιμόρφωση η νέα πολιτική ηγεσία
Όσον αφορά την επιμόρφωση το τοπίο που παραλαμβάνει η νέα πολιτική ηγεσία είναι επίσης θολό έχοντας όμως νέα στοιχεία.
Στο τοπίο αυτό υπάρχουν απόηχοι από μεγάλα προγράμματα ΕΣΠΑ των κυβερνήσεων Γιαννάκου, Διαμαντοπούλου, Αρβανιτόπουλου, Γαβρόγλου, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο αποτελεσματικά. Την ίδια περίοδο έχουμε μια σταδιακά αυξανόμενη χρήση της εξ αποστάσεως επιμόρφωσης, των moocs καθώς και της εντονότερης παρουσίας της επαγγελματικής ανάπτυξης που βασίζεται στο σχολείο (school based professional development) όπως προγράμματα αυτοαξιολόγησης, e-twinning κ.ά.
Όπως και στην περίπτωση της αξιολόγησης εδώ θα δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε αυτό που παραλαμβάνει η νέα πολιτική ηγεσία από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία αφού πρόκειται για αυτό που ισχύει μέχρι τώρα.
Βασικά χαρακτηριστικά της τελευταίας πολιτικής ηγεσία του ΥΠΑΙΘΑ αναφορικά με την επιμόρφωση είναι η μεγαλύτερη ενίσχυση της εξ αποστάσεως επιμόρφωσης (μη ξεχνάμε ότι πρόκειται για την περίοδο της πανδημίας) καθώς και της μεγαλύτερης θεσμοθέτησης μορφών επαγγελματικής ανάπτυξης που βασίζονται στο σχολείο με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη θεσμοθέτηση των μεντόρων.
Εδώ ξεκινάνε βέβαια πολλά εύλογα ερωτήματα για τη νέα πολιτική ηγεσία, όπως (Μπαγάκης, 2023α):
α. Πώς θα αντιμετωπίσει την ποσοτική θεώρηση της επιμόρφωσης που έχει καθιερωθεί τελευταία δίνοντας την κύρια έμφαση στον αριθμό των επιμορφωτικών προγραμμάτων και λιγότερο στην ποιότητά τους;
β. Πώς θα αντιμετωπίσει την έλλειψη ουσιαστικής εποπτείας και συντονισμού των επιμορφωτικών προγραμμάτων;
γ. Πώς θα αντιμετωπίσει την έλλειψη στοιχειώδους υποστήριξης, ιδιαίτερα στους νέους θεσμούς της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών που βασίζονται στο σχολείο;
δ. Πώς θα αντιμετωπίσει ουσιαστικά την πιστοποίηση της συμμετοχής σε επιμορφωτικά προγράμματα. Πώς θα αποφευχθεί η μοριοδότηση συχνά ασήμαντων και δήθεν επιμορφώσεων για την ανέλιξη εκπαιδευτικών, κάτι το οποίο είναι έντονο τα τελευταία χρόνια;
Επίλογος
Αναμένουμε τα πρώτα δείγματα γραφής στα δύσκολα ερωτήματα που τέθηκαν. Καλοπροαίρετα ευχόμαστε να είναι σε μια αισιόδοξη κατεύθυνση για την πολύπαθη διαχρονικά ελληνική σχολική εκπαίδευση. Θα δοθούν άραγε απαντήσεις και λύσεις στο κλίμα κούρασης, παραίτησης και φυγής που έχει διογκωθεί σε ένα μεγάλο αριθμό αξιόλογων εκπαιδευτικών, οι οποίοι δεν βρίσκουν πλέον εύκολα νόημα στις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στη σχολική εκπαίδευση; Ίδωμεν!
Ενδεικτικές αναφορές
Μπαγάκης, Γ. (2023) Η επιχειρούμενη αξιολόγηση στα ελληνικά σχολεία. Η ελληνική εμπειρία. Παρουσίαση στη διαδικτυακή ημερίδα: Πλαίσιο και εμπειρίες της αξιολόγησης που επιχειρείται σήμερα στα ελληνικά σχολεία. Alter edu, Σάββατο 13, Μαΐου. (https://www.alteredu.gr/2023/04/28/evaluation/).
Μπαγάκης, Γ. (2023α) Επιμόρφωση εκπαιδευτικών χθες και σήμερα – Κρίσιμα ζητήματα και διλήμματα. Fresh Education (http://fresh-education.gr/επιμόρφωση-εκπαιδευτικών-χθες-και-σή/)
Το fresh education, με σεβασμό στους αναγνώστες του, δημοσιεύει ποιοτικά άρθρα εκπαιδευτικών και πανεπιστημιακών στη στήλη “απόψεις”
Δείτε επίσης πρόσφατα άρθρα:
Σχολεία: Στον αέρα όλες οι συνεδριάσεις σχ. έτους 2023/24
Εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις: Τέσσερις πολιτικές που οδηγούν σε βέβαιη αποτυχία
