fresh-education
Δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο.
Το παρόν Πρόγραμμα Σπουδών, κατά το σχολικό έτος 2022-2023, θα εφαρμοσθεί πιλοτικά σε όλα τα Πειραματικά
Δημοτικά σχολεία της χώρας, σε συνδυασμό με τα ισχύοντα Προγράμματα Σπουδών.
Η περαιτέρω εφαρμογή του θα ορισθεί με νέα υπουργική απόφαση.
Γενικοί Σκοποί
Με δεδομένη την κατάκτηση της γλώσσας από το παιδί πριν τη σχολική ηλικία, η διδασκαλία της μητρικής (πρώτης) γλώσσας σε φυσικούς/-ές ομιλητές/-τριες επικεντρώνεται στην εκμάθηση του γραπτού λόγου (γραφή και ανάγνωση), στον ευρύτερο γραμματισμό των μαθητών/-τριών σε ποικιλία μέσων και περικειμένων, στην καλλιέργεια της προφορικής έκφρασης σε πλήθος επικοινωνιακών πλαισίων, στη βαθύτερη συνειδητοποίηση των λειτουργιών και της σημασίας της πρότυπης ποικιλίας και των άλλων ποικιλιών καστην ανάπτυξη της γλωσσικής επίγνωσης.
Απώτερος στόχος της γλωσσικής διδασκαλίας είναι όλοι/-ες οι μαθητές/-τριες να διευρύνουν το πεδίο της σκέψης τους και να είναι σε θέση να εκφράζονται στον προφορικό και γραπτό λόγο με ευχέρεια, ακρίβεια και πραγματολογική καταλληλότητα, ώστε να μεταδίδουν τις ιδέες και τις αξιολογήσεις τους στο περιβάλλον τους και να επικοινωνούν ενεργά μέσω της παραγωγής και της πρόσληψης του λόγου. Ειδικότερα, το γλωσσικό μάθημα αποσκοπεί στα εξής:
- Στην καλλιέργεια του ενδιαφέροντος των μαθητών/τριών για τη γλώσσα ως ατομική ικανότητα και ως κοινωνικό αγαθό.
- Στη βαθιά γνώση της ελληνικής γλώσσας ως γλωσσικού συστήματος και ως φορέα σύγχρονων εννοιών και διαχρονικών αξιών.
- Στη συνειδητοποίηση, ανάκληση και διεύρυνση των φωνολογικών, μορφολογικών, συντακτικών δομών της γλώσσας.
- Στη διεύρυνση του λεξιλογικού τους εξοπλισμού σε επίπεδο βασικού και εξειδικευμένου λεξιλογίου.
- Στην απόκτηση της ορθογραφικής ικανότητας.
- Στην κατανόηση της σύνδεσης των λεξικογραμματικών επιλογών με τη δημιουργία συγκεκριμένου νοήματος, προσδιορισμένου καταστασιακά και κοινωνικο-πολιτισμικά.
- Στην ανάδειξη του ρόλου της γλώσσας στη δημιουργική έκφραση των μαθητών/-τριών.
- Στην αξιοποίηση των γλωσσικών μέσων στην κριτική και συγκριτική προσέγγιση.
- Στην απόκτηση μεταγνωστικών και μεταγλωσσικών δεξιοτήτων.
- Στην ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών/-τριών να συνθέτουν προφορικά, γραπτά και ψηφιακά κείμενα σε συγκεκριμένο κειμενικό είδος με συνοχή και συνεκτικότητα, καταλληλότητα ως προς το ύφος και την ποσότητα των πληροφοριών σε σχέση με τον/την αποδέκτη/-τρια και το περικείμενο.
- Στην ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών/-τριών να κατανοούν προφορικά, γραπτά και ψηφιακά κείμενα ως προς το ρητό και υπόρρητο περιεχόμενό τους.
- Στη μύηση στην αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών κειμένων.
- Στην καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για την υλικότητα και το περιεχόμενο των βιβλίων.
- Στη συνειδητοποίηση της ιστορικής εξέλιξης της ελληνικής και των συνεπαγόμενων αλλαγών στη γλώσσα.
Ειδικοί Σκοποί
Στο πλαίσιο των Προγραμμάτων Σπουδών της Νεοελληνικής Γλώσσας, οι ειδικοί σκοποί προκύπτουν από τη φυσιογνωμία του γνωστικού αντικειμένου και εξασφαλίζουν την ενότητα στη διδασκαλία του τόσο μεταξύ εκπαιδευτικών βαθμίδων, όσο και μεταξύ τωντάξεων, υπηρετώντας τους ευρύτερους σκοπούς ως ακολούθως:
α) Από τη δομική διάσταση της γλώσσας, δηλαδή τη θεώρησή της ως συστήματος δομών και αλληλεξαρτώμενων στοιχείων, προκύπτει ο στόχος της καλλιέργειας της γνώσης και συνειδητοποίησης του συστημικού χαρακτήρα της γλώσσας σε επίπεδο γραμματικής, λεξιλογίου και ορθογραφίας, αλλά και συντακτικών δομών και λειτουργιών.
β) Από τη λειτουργική διάσταση της γλώσσας πηγάζει η διεύρυνση της πραγματολογικής και κοινωνιογλωσσικής ικανότητας των μαθητών/-τριών, η οποία εστιάζει αφενός στη συνειδητοποίηση της λειτουργίας των γλωσσικών επιλογών και αφετέρου στις κοινωνικοπολιτισμικές και υφολογικές συνιστώσες κάθε γλωσσικής επιλογής.
γ) Από την αλληλεξάρτηση και τη συσχέτιση των γλωσσικών επιλογών με τις λειτουργίες της γλώσσας σε συγκεκριμένα περικείμενα προκύπτουν δύο σκοποί: αφενός, η ανάπτυξη της κειμενικής ικανότητας των μαθητών/-τριών, η οποία νοείται ως δυνατότητα πρόσληψης και δημιουργίας γραπτών και προφορικών κειμένων, και αφετέρου η ανάπτυξη της γλωσσικής επίγνωσης των μαθητών/-τριών όσον αφορά την ανάδειξη κοινωνικών σχέσεων, τοποθετήσεων και στάσεων.
δ) Η γλωσσική, πραγματολογική και κειμενική ικανότητα των μαθητών/-τριών συνδέεται με την ανάπτυξη του λειτουργικού και κριτικού γραμματισμού ως προϋποθέσεων ισότιμης συμμετοχής στην κοινωνία και αξιοποίησης των κοινωνικών και μορφωτικών ευκαιριών.
ε) Αξιοποιούνται σύγχρονα μαθησιακά πλαίσια και ψηφιακά μέσα στη γλωσσική διδασκαλία ώστε αυτή να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και να ακολουθεί τις εξελίξεις της σύγχρονης εποχής.
στ) Αναδεικνύονται οι διαφορετικές γλωσσικές δυνατότητες και ικανότητες των μαθητών/- τριών μέσα από την υιοθέτηση των παιδαγωγικών εννοιών της διαφοροποιημένης διδασκαλίας και της συμπεριληπτικής τάξης.
ζ) Συζητούνται ο ρόλος, οι λειτουργίες και τα δομικά χαρακτηριστικά των γεωγραφικών, κοινωνικών κ.ά. ποικιλιών μιας γλώσσας, καθώς και τα χαρακτηριστικά της πολυγλωσσίας.
